وقتی صحبت از طراحی فضای مشخصی مثل سرویس بهداشتی و حمام میشود، قطعاً عملکرد مقدم بر فرم فضا است. فضای سرویس بهداشتی و عناصر داخل آن باید به گونه ای باشد که هر فرد بتواند به راحتی در داخل آن بنشیند، بایستد و حرکت کند. . اولین چیزی که در سرویس بهداشتی باید در نظر گرفته شود، کاربرد آن است. این به این معنی است که در فضا قرار است فقط توالت ایرانی استفاده شود یا علاوه بر آن توالت فرنگی نیز وجود دارد. بر این اساس ابعاد و اندازه های فضای سرویس متفاوت خواهد بود.

در ابتدا استانداردهای سنگ توالت ایرانی را بررسی می کنیم.

ابعاد استاندارد سنگ های توالت :

سنگ های توالت در سه سایز مختلف بزرگ، متوسط و کوچک ساخته میشوند، اما به طور کلی ابعاد استانداردی برای آنها در نظر گرفته شده است که 95سانتی متر در 45 سانتی متر (95cm*40cm) است.

از آنجایی که توالت فرنگی در سه نوع در بازار موجود است، انواع آن از نظر ابعاد باهم تفاوت دارند. توالت فرنگی یک تکه، دو تکه و والهنگ

ابعاد استاندارد فرنگی یک تکه : طول بین 53 تا 78 سانتی متر و عرض کمتر از 50 سانتی متر و ارتفاع آن از سطح زمین بین 35 تا 41 سانتی متر است.

ابعاد استاندارد فرنگی دو تکه : طول و عرض آن کاملاً مانند توالت فرنگی یک‌تکه است اما ارتفاع آن از سطح زمین بین 66 تا 82 سانتی‌متر می‌باشد.

ابعاد فرنگی والهنگ : به دلیل نداشتن پایه و نصب آن بر روی دیوار باتوجه‌ به ارتفاع کاسه، در فاصلهٔ مناسبی از سطح زمین نصب می‌شوند. به طور کلی ابعاد استاندارد توالت فرنگی 65×50 است.

ابعاد استاندارد سرویس بهداشتی

برای توالت ایرانی حداقل عرض 1.30 و حداقل طول 1.45 سانتی متر است. (130cm*145cm)

در نتیجه اگر عرض و طول فضا کمتر از این باشد ابعاد در نظر گرفته شده، غیر استاندارد است.

اما در سرویس هایی که هم توالت ایرانی و هم توالت فرنگی اجرا میشود اندازه های استاندارد آن به این صورت است :

حداقل عرض 1.50 حداقل طول 1.75 سانتی متر (150cm*175cm)

ابعاد در نظر گرفته شده برای سرویس بهداشتی ایرانی و فرنگی در یک فضا به این دلیل است که بتوان به راحتی هم توالت ایرانی و هم فرنگی و هم یک روشویی در فضا قرار بگیرد.

محل قرارگیری و چیدمان سرویس بهداشتی :

سنگ توالت ایرانی باید از هر طرف از دیوار بین 10 تا 30 سانتی متر فاصله داشته باشد. این میزان فاصله برای سنگ توالت باید از دیوار پشتی و دیوار مجاور رعایت بشود. در غیر اینصورت دسترسی به شیرآلات سخت یا غیر ممکن خواهد شد و اگر فاصله کمتر از این میزان باشد، حین نشستن نیز مشکل ایجاد خواهد شد. برای سنگ توالت ایرانی شیرآلات باید بین 20 تا 30 سانتی متر از کف ارتفاع داشته باشند.

توالت فرنگی باید از قسمت سیفون تا حدی به دیوار بچسبد و از قسمت دیگر تا 30 سانتی متر دور تر از دیوار قرار بگیرد. همچنین برای داشتن بهترین چیدمان وسایل سرویس بهداشتی باید هرکدام از وسایل را با فاصله حداقل 60 سانتی متر از یکدیگر قرار داد. برای مثال بین توالت و هر چیزی که جلوی آن قرار دارد حداقل باید 60 سانتی متر فضا وجود داشته باشد. لوله فاضلاب توالت فرنگی باید 15 سانتی متر از دیوار فاصله داشته باشد و همچنین فلاشتانک نیز باید در ارتفاع 120 سانتی متری از کف نصب شود.

توالت باید حداکثر 6 متر و روشویی حداکثر 4 متر از لوله های فاضلاب فاصله داشته باشد تا زهکشی مناسبی برای خروج فاضلاب ایجاد شود. برای جلوگیری از نشت باید دقت کرد که لوله‌های کوچک‌تر با چه زاویه‌ای به لوله‌ی اصلی فاضلاب متصل می‌شوند.

اجرای اصولی و دقیق روشویی :

روشویی نیز در ابعاد و اندازه های مختلف ساخته میشود اما به طور کلی ارتفاع استاندارد آن 80 سانتی‌متر، عمق (عرض) استاندارد آن بین 40 تا 55 سانتی‌متر و طول آن بین 40 تا 60 سانتی‌متر است و فاصله روشویی با سایر عناصر باید 60 سانتی متر باشد. روشویی نباید به دیوار مجاور خود بچسبد. باید حداقل 30 سانتی متر از دیوار و حدود 20 تا 30 سانتی متر از در ورودی سرویس بهداشتی فاصله داشته باشد.

استانداردهای در ورودی سرویس بهداشتی :

نکته مهم و اول اینکه در سرویس بهداشتی باید در برابر رطوبت بسیار مقاوم باشد و همچنین باید در فاصله 30 سانتی متری از روشویی نصب شود تا از کثیف و خیس شدن به طور مکرر در امان باشد. عرض در باید 85 و یا 80 سانتی متر باشد و اگر کمتر از آن باشد، غیر استاندارد است.

* نکته مهم در مورد در سرویس بهداشتی این است که در سرویس بهداشتی نباید رو به سنگ توالت باز شود، بلکه باید رو به روشویی و یا فضای خالی دیگر باز شود.

چیدمان سرویس بهداشتی :

یک سرویس بهداشتی ایده آل دارای روشویی، کابینت، قفسه بندی و توالت ایرانی و فرنگی است. اما اگر فضای سرویس کوچک است باید دید کدام یک از موارد و عناصر برای ما مهم تر هستند تا بر روی آن مورد مانور بیشتری بدهیم و عناصر دیگر را جمع و جور تر ایجاد کرده و یا حذف کنیم تا بتوانیم از همه فضا به نحو درست بهره ببریم.

وجود یک شلف دیواری برای جای گذاری اکسسوری و یا وجود کمد یا قفسه های پنهان برای جای گذاری لوازم غیر ضروری (شوینده ها، ریش تراش و یا لوازم آرایشی و بهداشتی) در سرویس می تواند بسیار مفید باشد. وجود این فضاها در سرویس باعث میشود تا هرچه بیشتر از هر اینچ فضا استفاده کنید.

نورپردازی فضای سرویس :

می توان ترکیبی از نورپردازی عمومی و روشنایی (برای آرایش و غیره) در سرویس بهداشتی ایجاد نمود. اگر از سیستم روشنایی لوستر سقفی یا دیواری یا روشنایی های توکار استفاده می‌کنید دقت داشته باشید که جنس لامپ با امتیاز محافظت‌ شده (IP) را انتخاب کنید که برای استفاده در مناطق مرطوب ایمنی باشد. یکی از گزینه هایی که میتواند جذابیت زیادی به فضا ببخشد، استفاده از نوار لامپ ال ای دی در زیر آینه و ست سرویس بهداشتی است.

و اما جلوه سرویس بهداشتی یعنی کاشی و سرامیک مناسب و جذاب

انتخاب کاشی و سرامیک زیبا و البته مقاوم تاثیر زیادی در دکوراسیون سرویس بهداشتی دارد. جنس، رنگ، دوام و طرح و چیدمان از عوامل مهم در انتخاب نوع کاشی است. حتما دقت کنید که جهت ایمنی جنس کاشی و سامیک کف لیز نباشد.

برای سرویس بهداشتی کوچک از کاشی های متسط 45*45 سانتی متر استفاده کنید. برای پوشش دیوارها می توانید از تایل های کوچک و یا کاشی های مترویی استفاده کیند

و در نهایت اینکه استفاده از اکسسوری های جذاب (شمع و یا در صورت وجود نور گلدان های کوچک) به طور مختصر می تواند جلوه زیبایی به سرویس بدهد.